Justitiehuizen

Als je het woord 'justitiehuis' hoort, denk je meteen aan het justitiepaleis. De twee verschillen echter enorm van elkaar. In tegenstelling tot het justitiepaleis, vinden er geen zittingen of rechtszaken in een justitiehuis plaats. Waar staan de justitiehuizen dan wel voor in?

In de 28 Belgische justitiehuizen wordt ten eerste gezorgd voor de opvolging van daders op verzoek van gerechtelijke of administratieve overheden met het oog op het voorkomen van recidive. Daders worden hier dus begeleid bij hun strafuitvoering. Het preventieve luik bestaat erin maatschappelijke enquêtes en beknopte voorlichtingsrapporten te laten uitvoeren door de justitieassistenten. Met behulp van deze rapporten kan de rechter met kennis van zaken een passende maatregel of straf uitspreken. Het repressieve luik daarentegen bestaat uit regelmatige gesprekken om de justitiabele te helpen zijn opgelegde voorwaarden na te leven. De justitieassistent brengt regelmatig verslag uit bij de overheid over het verloop van de begeleiding en naleving van deze voorwaarden. Concreter gaat het hier over justitiabelen die penitentiair verlof hebben verkregen, een werkstraf dienen uit te voeren, onder elektronisch toezicht geplaatst zijn, etc.

Ten tweede staan de justitiehuizen in voor burgerrechtelijke sociale studies. Op verzoek van het gerecht kan een onderzoek worden ingesteld naar de familiale dynamiek en de leefsituatie van partijen en/of kinderen.

In de derde plaats kan een slachtoffer van een misdrijf terecht in de justitiehuizen om het dossier in te kijken van hun zaak. Gedurende de hele gerechtelijke procedure kan aan de justitieassistenten ook uitleg gevraagd worden over hun rechten, de fasen van de procedure en de straf die de dader eventueel zou krijgen. Zo kan bijstand en ondersteuning geboden worden aan slachtoffers en hun nabestaanden.

De laatste taak van de justitiehuizen bestaat uit eerstelijnswerking. Burgers kunnen anoniem en kosteloos terecht bij een advocaat die hen advies verleent over de verschillende mogelijkheden waarover ze beschikken. Is het nuttig om een procedure te starten? Wat zijn zijn/haar rechten? Kunnen ze nog iets ondernemen?

De justitiehuizen zijn dus vooral een initiatief om het vertrouwen van de burger in het gerechtelijk systeem te herstellen en de kloof tussen de burger en justitie te dichten.