Advocaat versus Robot
De juridische sector is vrij traditioneel. Volgens sommigen zelfs verouderd. Toch zien we dat de digitalisering ook hier steeds meer weet binnen te sijpelen. Denk bijvoorbeeld aan databanken voor wetgeving en rechtspraak of het automatisch opstellen van contracten. Maar de moderne ontwikkelingen gaan nu zelfs zo ver dat verschillende bedrijven in de Verenigde Staten en Europa de eerste 'Robot Lawyers' hebben aangekondigd. Hoe ver staat het juist met deze verwezenlijkingen en vormen ze een bedreiging voor de klassieke juridische beroepen?
De eerste keer dat robotadvocaten hun menselijke collega's versloegen, was in oktober 2017 in het Verenigd Koninkrijk. Het ging om een systeem gebaseerd op artificiële intelligentie, genaamd Case Cruncher Alpha. Het werd opgericht door rechtenstudenten van Cambridge University Law en is ontworpen om aan de hand van bestaande rechtszaken de uitkomst van vergelijkbare zaken te voorspellen. In een wedstrijd nam Case Cruncher Alpha het op tegen 112 advocaten uit Londen met een specialisatie in handelszaken. Het doel van de wedstrijd was de uitkomst te voorspellen van zaken die betrekking hadden op betalingsverzekeringen. Ondanks het feit dat de advocaten gebruik mochten maken van alle beschikbare rechtsbronnen, werden zij toch overtroffen door Case Cruncher Alpha. Ze behaalden slechts een nauwkeurigheidsscore van 62%, terwijl de robot 86,6% scoorde.
Een gelijkaardige wedstrijd werd dit jaar gehouden in de Verenigde Staten. De Amerikaanse handelsadvocaat Noory Bechor besefte dat het grootste deel van zijn werk bestond uit het doornemen van contracten en daardoor zeer repetitief was. Hij geloofde dat het sneller, goedkoper en effectiever door een computer gedaan kon worden en richtte daarom in 2014 het artificiële intelligentie-systeem LawGeex op. In februari 2018 nam het AI-systeem het op tegen 20 advocaten aan wie werd gevraagd of vijf geheimhoudingsovereenkomsten voldeden aan een reeks clausuledefinities. Elke advocaat kreeg vier uur de tijd om 30 juridische knelpunten te identificeren, waaronder arbitrage, vertrouwelijkheid van relaties en schadeloosstellingen. Ze kregen scores die weergaven hoe nauwkeurig ze elk probleem identificeerden. Opnieuw deed het AI-systeem het beter dan de menselijke advocaten. Het bereikte een nauwkeurigheidspercentage van 94%, terwijl de advocaten gemiddeld 85% bereikten. Er waren echter aanzienlijke verschillen tussen de advocaten onderling. De slechtst presterende advocaat scoorde bijvoorbeeld 67%, terwijl de twee best presterende advocaten het AI-systeem versloegen. Ook op het vlak van snelheid moesten de advocaten het onderspit delven tegen het AI-systeem dat de klus in 26 seconden klaarde, terwijl de advocaten gemiddeld 92 minuten nodig hadden.
Ook in eigen land is de eerste robotjurist te werk gesteld en wel bij het adviesbureau deJuristen uit Gent. Het gaat om een 'chatbot', genaamd Lee & Ally, waarbij u 24 op 24 terecht kan met al uw prangende juridische vragen. De bedoeling is om snel advies te krijgen voor een lage prijs.
Betekent dit nu dat we in de toekomst onze juridische kwesties aan computers zullen voorleggen? Volgens Richard Tromans van artificiallawyer.com betekenen de resultaten van de wedstrijden niet dat machines over het algemeen beter zijn dan advocaten. Ze tonen wel aan dat machines kunnen concurreren met menselijke advocaten en soms beter kunnen presteren als de vraag nauwkeurig genoeg wordt geformuleerd. Met andere woorden, het gebruik van artificiële intelligentie kan advocaten daadwerkelijk helpen hun werk te versnellen zodat de advocaten zich meer kunnen concentreren op taken die nog steeds menselijke vaardigheden vereisen. Een robot kan immers enkel ondersteuning bieden bij relatief simpele juridische procedures, waarbij een eenvoudig stappenplan kan worden gevolgd. In de praktijk zijn situaties echter niet zwart of wit, maar eerder grijs. Bovendien zijn er in de wet vaak begrippen opgenomen die voor meerdere interpretaties vatbaar zijn, zoals 'redelijkheid' en 'billijkheid'. Zulke criteria kunnen moeilijk beoordeeld worden door een robot die werkt aan de hand van codering. En ten slotte kan een machine natuurlijk niet gaan pleiten in de rechtszaal.
Robots zullen dus waarschijnlijk nog lang niet de plaats van een jurist van vlees en bloed kunnen innemen. En dat is maar goed ook, want anders dreigt de juridische sector kil en apathisch te worden met maar weinig begrip voor de achterliggende oorzaken van een probleem en de gevoelens van cliënten.
Estelle Briers